У вёсцы Ельня жывуць па-гарадскому, а працуюць – як вяскоўцы

Фото: Cветлана Малышко

У Ельні жывуць 154 чалавекі, іх сярэдні ўзрост – 38 гадоў.

У вёсцы выгаднае геаграфічнае становішча, яна як бы «прыляпілася» да горада. Вось праходзіш апошні дом па гарадской вуліцы  імя Праскурава, а праз якую сотню метраў ужо мінаеш знак з назвай вёскі Ельня і ступаеш на галоўную яе вуліцу  – Калгасную.

Тое, што гэтая вёска не падобная да большасці ў нашым раёне, адразу кідаецца ў вочы. Шмат двухпавярховых будынкаў, машын, добраўпарадкаваныя падвор`і – так выглядае вясковы «мікрараён» (менавіта так называюць карэнныя жыхары тую частку вёскі, дзе моладзь атрымала надзелы і пабудавала свае дамы).

На галоўнай вуліцы вёскі жывуць у асноўным карэнныя жыхары, але і тут шмат прыгожых домоўладанняў. Прычым састарэлых хат амаль няма! Нават калі  ў якой з іх даўно ўжо ніхто не жыве, яна ўсё роўна мае прыстойны выгляд.

Прыгажосць тут неверагодная, цішыня, якой так нестае іншы раз у горадзе, у паветры вітае водар расцвіўшых садоў і кветак. Дарогі на вясковых вуліцах такія, якім пазайздросцілі б многія жыхары з гарадскіх вуліц.

Пра гэтую вёску так і хочацца сказаць : «Я хачу тут жыць!»

Наталля Мышкавец: «Наша вёска – самая лепшая…»

Наталля Мышкавец з сям`ёй – мужам Дмітрыем і сынам Ілюшам пераехалі жыць у Ельню зусім нядаўна – гэтай зімой. Раней маладая сям`я здымала кватэру ў горадзе.

«Насамрэч мы не планавалі жыць тут, рашэнне пераехаць узнікла спантанна. Мы шукалі таннае жыллё, а ў горадзе на той час нічога прыдатнага для нас не было. І тут нам прапанавалі купіць гэты дом. Узялі крэдыт, купілі, і вось мы ў вёсцы! І ніколькі аб гэтым не шкадуем, бо тут – здорава!»  – сказала Наталля.

Яна пералічыла перавагі вясковага жыцця: «Свая хата – гэта свая хата, і з ніякай кватэрай яе не параўнаць. Тут мы гаспадары, можна рабіць што хочаш, ніхто не пакрыўдзіцца, не будзе незадаволеных суседзяў. І для сына тут раздолле: хочацца бегаць – няхай! Нам цяпер не трэба пільнавацца машын… І гародніну ці садавіну сынок можа есці адразу з градкі ці з куста. Да таго ж, мы дыхаем чыстым  паветрам,  і лес паблізу… Ці ж гэта не добра?»

Такое жыццё для Наталлі і Дзмітрыя  не ў навіну, бо яны абодва нарадзіліся і выраслі ў вёсцы: ён у Начы, яна – тут, у Ельні. Таму маладая мама радуецца, што яе сынок Ілья, якому толькі 1 год і 10 месяцаў, жыве паблізу ад бабулі.

«Можна хоць кожны дзень у госці хадзіць», – усміхнулася яна. Тым болей што Наталля часта бавіць час адна з сынам, бо муж працуе ў Мінску і дома бывае толькі па выхадных.

Па гарадскім жыцці Наталля не сумуе, бо вось ён, горад, рукой падаць: да цэнтра Ганцавіч можна дайсці прыкладна за паўгадзіны ці нават менш. А калі ёсць веласіпед ці аўтамабіль, дык гэта наогул не праблема. Цывілізацыі, якую так шукаюць многія, уцякаючы з іншых вёсак у горад, у Ельні таксама  хапае: амаль у кожны дом праведзены прыродны газ і водаправод.

І пры гэтым у кожнага вяскоўца тут – вялікі надзел. Ля дома Мышкаўцоў – 30 сотак. «Можна хоць у футбол гуляць, – пажартавала Наталля. – А калі сур`ёзна, дык мы тут сад пасадзім, агарод. І яшчэ пабудуем што захочам – на ўсё месца хопіць».

Планаў на будучае шмат. І Наталля верыць, што ўсе яны ажыццявяцца, бо бачыць перспектыву развіцця вёскі Ельня.

«Гаварылі, што горад будзе пашырацца, будуць будаваць кааператывы. Але і цяпер моладзі тут шмат, яны будуюцца, купляюць старыя хаты, – сказала яна. – На мой погляд, у Ельню едуць жыць таму, што добра тут. Лепшай за нашу вёску нідзе, бадай, няма!»

Пра тое, што жыццё ў гэтай вёсцы даволі прывабнае для моладзі, гавораць цэны на хаты: яны каштуюць прыкладна па 8–10 тысяч долараў. Прычым гэта не цагляныя новабудоўлі, а састарэлыя хаткі, у якія яшчэ трэба ўкласці шмат сродкаў, каб давесці іх да ладу.

Сям`я Шыдлоўскіх: «У горадзе мы б не жылі, прапалі б…»

Шыдлоўскія – самыя старыя жыхары вёскі Ельня. Аліне Адамаўне 87 гадоў, яе мужу Уладзіславу Антонавічу – 84 гады. Яны пражылі ў вёсцы Ельня каля 60 гадоў.

Яны не ўраджэнцы Ельні. Уладзіслаў родам з суседняй вёсцы Пасекі. Аліна нарадзілася ў вёсцы Лапацічы Ляхавіцкага раёна. Пазнаёміліся яны на вяселлі ў сяброў , некаторы час сустракаліся, а потым і самі справілі шлюб і пераехалі жыць у Ельню.

Спачатку маладыя жылі ў маленькай хацінцы. Там было нязручна, холадна зімой, бо дзверы адразу выходзілі на ганак і  марознае паветра выстуджвала хату.

«Неяк захварэў наш старэйшы сынок, думалі, не выжыве. А ён нічога, акрыяў, ды яшчэ які хлопец вырас!» – з гонарам сказаў бацька пра свайго першынца – сына Генадзя.

Пасля гэтага выпадку яны  прынялі рашэнне будаваць вялікую хату.  Тым болей, што родныя Уладзіслава, якія былі цеслярамі, прапанавалі дапамогу.

«Ой, цяжка-цяжка было будавацца, каб не дапамога, не ведаю, як справіліся б! Усё ўручную прыходзілася рабіць. Але вочы баяцца, а рукі  робяць! Затое хутка мы перасяліліся ў сваю хату«, –  сказала Аліна Адамаўна.

Ужо ў новай хаце ў Шыдлоўскіх нарадзіліся сын Станіслаў і дачка Марына. Старыя кажуць, што за справамі і клопатамі не заўважылі, як праляцелі гады. Дзеці даўно выраслі, у іх сваі сем`і.

Генадзь жыве ў горадзе Глыбокае Віцебскага раёна, працуе электраманцёрам ў электрасетках. Другі сын – Станіслаў – выбраў кар`еру ваеннага, цяпер палкоўнік у адстаўцы, жыве ў Санкт-Пецярбургу, на пенсіі настаўнічае. А дачка Марына далёка ад бацькоў не паехала, жыве таксама ў Ельні, разам з мужам  пабудавалі тут хату. Яна працуе цырульнікам у Ганцавічах.

У Шыдлоўскіх сем унукаў і адзін праўнук. Яны ўсе вельмі любяць бабулю з дзядулем і часта бываюць у іх у гасцях. Амаль кожны дзень да старых прыходзіць дачка з малодшым сынам.

«Ведаю, што хутка павінны прыйсці, і сяджу ўжо, чакаю.  Бачу ў акно – ідуць! Выходжу і сустракаю. І так радасна становіцца – добрых мы дзяцей выгадавалі, клапатлівых!» – сказала бабуля.

Не сказаць, што старым дваім сумна, справы ў іх заўсёды знойдуцца. Вечарамі збіраюцца разам і глядзяць тэлеперадачы і навіны. Бабуля любіць чытаць рэлігійныя журналы, што дачка купляе ёй пры касцёле. Гаспадар таксама без справы не сядзіць: вяжа венікі, пляце кашы з ракіты. А раней, калі рукі дужыя былі, рабіў бочкі і цэбры.

«Любім мы, старыя, працаваць. У горадзе ні за што б не жылі, прапалі б. Аднойчы паехала да сына ў Ленінград, дык ледзьве дзень там перабыла: шумна, дыхаць няма чым, людзі бягом-бягом спяшаюцца на працу, на вучобу, па іншых справах. Мы ж так не прывыклі…» – сказала Аліна Адамаўна.

Калі старым хочацца пагаварыць, размаўляюць паміж сабой, бо іх равеснікаў у вёсцы засталося няшмат.

«Паміраюць карэнныя жыхары, – сказала Аліна Адамаўна. – Старых можна па пальцах пералічыць. А вось моладзь прыязджае, я некаторых нават і не ведаю. Як застаецца хата якая пустая, дык адразу ходзяць і пытаюць, ці не прадаюць яе. Не трухлеюць у нас хаты без гаспадароў. А што ж, вёска ў нас добрая, каля горада недалёка, зручна. Чаму б і не жыць? У нас усё пад бокам, жыві і радуйся».

А яе муж заўважыў: «Да нас у вёску ўцякаюць з горада тыя, хто любіць працаваць на зямлі. Хто з дзяцінства прывык працаваць, у нас не засумуе. Тут раздолле: хочаш – агарод садзі і корпайся ў ім, хочаш –ідзі па грыбы ці ягады ў лес, ён  жа пабач, за агародамі. А мясціны ў нас грыбныя. Я калі дужы быў, кашамі дадому баравікі валачыў…»

«А ў горадзе ўсё ж лепей жыць, бо працаваць не трэба!«

Састарэлым жыхарам вёскі цяжка весці вялікую гаспадарку. Шыдлоўскія апошнія з усіх вяскоўцаў трымалі карову, збылі яе больш за дзесяць гадоў назад. Іх Раба была вельмі ручной, за гаспадаром хадзіла, як сабака.

«Мы гадоў тры адныя ў вёсцы карову трымалі. Я яе на ланцугу пасвіцца вадзіў. Памятаю, заб`ю калок, сяду і чытаю, а Раба ходзіць, пасецца. Як толькі пайду, бяжыць за мною, рвецца, не хоча адна заставацца«, – успамінаў гаспадар.

Шыдлоўскія кажуць, што сучасная вёска не такая, як раней. Маладыя не трымаюць кароў, тут амаль кожны мае машыну, а хаты стараюцца будаваць двухпавярховыя.

«Я не скажу, добра гэта ці дрэнна. Час іншы, і людзі іншыя. Маладыя жывуць не так, як мы, у іх іншыя інтарэсы, – сказаў Уладзіслаў Антонавіч. – Але я вельмі рады, што ім даспадобы нашая вёсачка, бо лепшай за яе няма нідзе! І калі моладзь будзе тут будавацца і жыць, то яна не згіне. А чаго болей жадаць?«